თითოეულმა ჩვენგანმა შეისწავლა ძილი, მისი მექანიზმები და ფაზები, ჩაძინებისა და გამოღვიძების პროცესი. რატომ ურჩევიათ ქალებს მარტო, ხოლო მამაკაცებს, პირიქით, წყვილში ძილი? რა მოხდება, თუ ღამის „ბუ“ ხარ და შენი პარტნიორი პირიქით?
მამაკაცები და ქალები სხვა საკითხებთან ერთად, ჯანსაღი ძილის მხრივ განსხვავდებიან. ქალებს უფრო მეტი ძილი სჭირდებათ, ვიდრე მამაკაცებს, სტატისტიკურად 20-30 წუთი ყოველ ღამე. გარდა ამისა, ქალებს "უფრო ღრმად" სძინავთ და ინარჩუნებენ ამ სტადიას სიცოცხლის მეორე ნახევარშიც. მამაკაცები მას დროთა განმავლობაში კარგავენ.
ქალები კაცებზე ადრე იძინებენ, განსაკუთრებით ცხოვრების პირველ ნახევარში. მაგრამ მათ ცოტა მეტი დრო სჭირდებათ დასაძინებლად. 30 წელზე უფროსი ასაკის მამაკაცებში ძილი საკმაოდ ერთფეროვანი რუტინაა. მათთვის უფრო რთულია ძილის დროის შეცვლა. ქალები კაცებზე უკეთ ახერხებენ ადრე დაძინებას, დღის განმავლობაში ძილს ან ღამით გაღვიძებას.
გარდა გენეტიკური, ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ფაქტორებისა, ქალის სასქესო ჰორმონები პასუხისმგებელნი არიან ძილის რეჟიმის განსხვავებაზე. ქალებს საღამოს ტემპერატურის ასეთი მკვეთრი კლება არ აღენიშნებათ და ჩაძინების პერიოდი უხანგრძლივდებათ. რაც უფრო მეტი სისხლი გადადის სხეულიდან კიდურებში, მით უფრო სწრაფად ეცემა სხეულის ტემპერატურა. ამიტომ თბილი ხელები და ფეხები ძილისთვის მომზადების უტყუარი ნიშანია. თუმცა ქალებში ხელები და ფეხები ხშირად ცივია, რადგან სისხლი საკმარისად ვერ აღწევს. ქალის სასქესო ჰორმონები ხელს უშლიან ამისთვის აუცილებელი სისხლძარღვების გაფართოებას. ამიტომ საძილე წინდები ხშირად გვხვდება ქალის საწოლში. თუ ქალი კომფორტულად გრძნობს თავს პარტნიორის გვერდით, მაშინ მისი სხეულის სითბო იწვევს მისი სისხლძარღვებისა და კაპილარების გაფართოებას და ის უფრო სწრაფად იძინებს, ანუ პარტნიორი ერთგვარ ბუნებრივ საძილე აბად იქცევა.
რატომ უჭირთ ქალებს ძილი?
შეიძლება ვიფიქროთ, რომ გარდა ცივი ფეხებისა, ქალებს კაცებზე უკეთესი ძილი აქვთ. თუ ყველაფერი რიგზეა, მაშინ ქალში ეს მართლაც უფრო ღრმა და სტაბილურია, ვიდრე მამაკაცში. თუმცა, თუ ვსაუბრობთ უძილობისადმი მიდრეკილებაზე, მაშინ აქ პირველობა ქალებს ეკუთვნის ნებისმიერ ასაკში. არსებობს მრავალი მიზეზი, რის გამოც ქალები უფრო მეტად არიან მიდრეკილნი ძილის დარღვევისა და პრობლემებისკენ, ვიდრე მამაკაცები.
სქელი და თხელი კანის შესახებ
ფსიქოლოგია მნიშვნელოვან როლს თამაშობს! ქალებს ნაკლებად შეუძლიათ იმის თქმა, რომ რაღაც პრობლემა არ არსებობს. თქვენ შეიძლება ფიქრობთ: „მაშ რა სჭირს მას? ჩვენი ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის მნიშვნელოვანია, რომ ზურგი არ შევაქციოთ პრობლემებს! მან შეიძლება გამოიწვიოს ფსიქოსომატური დარღვევები, როგორიცაა გულის პალპიტაცია, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები, თავის ტკივილი და ა.შ. გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა და პანიკური აშლილობა ხშირად რეპრესიული პრობლემების ნიშნებია.
მამაკაცებს უფრო სქელი კანი აქვთ, ვიდრე ქალებს. ისინი უკეთესად ახერხებენ პრობლემებისგან დისტანცირებას და საძინებლის გარეთ დატოვებას. ამ მიზეზით, მამაკაცებს ნაკლები ძილის პრობლემები აქვთ. ვინც ღამით უსიამოვნო ფიქრებს „განდევნის“, უფრო ადვილია დაისვენოს და ამით დაიცვას კარგი, მშვიდი ძილის მნიშვნელოვანი პირობა.
მენსტრუალური ციკლი
კიდევ რა უშლის ქალს ხელს ნორმალურად დაძინებაში? სხვა საკითხებთან ერთად, ჰორმონები. მისი მენსტრუალური ციკლის გამო, მისი ჰორმონალური დონე მნიშვნელოვნად იცვლება, რაც გავლენას ახდენს ძილზე. ყველაზე რთული დღეებია მენსტრუაციამდე და მის შემდეგ. ამ ფაზაში, როდესაც ფოლიკულის მასტიმულირებელი ჰორმონის (FSH) კონცენტრაცია განსაკუთრებით დაბალია და პროგესტერონის მცირე რაოდენობა სინთეზირდება, ძილი უფრო უარესდება. ლუტეალური ფაზის დასაწყისში, ანუ ოვულაციის შემდეგ პირველ ღამეებში ქალს უფრო ძლიერად და მშვიდად სძინავს. ის გაცილებით იშვიათად იღვიძებს და დღის განმავლობაში თავს უფრო ფხიზლად გრძნობს. ამის მიზეზი პროგესტერონის კონცენტრაციის ზრდაა. პროგესტერონი მუშაობს როგორც დამამშვიდებელი, რადგან ის აკავშირებს თავის ტვინში GABA რეცეპტორებს, რაც უზრუნველყოფს დამამშვიდებელ ეფექტს.
ორსულობა
ორსულობა ნორმალური ძილის სერიოზული შემაფერხებელია. გამოკითხულთა 30 პროცენტმა თქვა, რომ ან იშვიათად ან არასდროს სძინავს კარგად. ქალების 84 პროცენტს კვირაში რამდენიმე ღამე მაინც ჰქონდა ძილის პრობლემები. რაც კიდევ უფრო უარესია, ქალებს ზოგჯერ უვითარდებათ ძილის სერიოზული დარღვევები ორსულობის დროს, როგორიცაა მოუსვენარი ფეხის სინდრომი ან ძილის აპნოე. მოუსვენარი ფეხების გამო იძულებითი მოძრაობები, ხვრინვა და სუნთქვის გაჩერება ამ დაავადებების ტიპიური ნიშნებია. საბედნიეროდ, ორსულობის დასრულებასთან ერთად დარღვევები ქრება.
ბავშვები
სამწუხაროდ, ბევრი ქალისთვის უძილობის პერიოდი ბავშვის გაჩენით არ სრულდება. მართალია, ორსულობასთან დაკავშირებული ძილის პრობლემები გაქრა, მაგრამ ახლა მისი ძილი დედამიწის ახალმა ბინადარმა მოიპარა. რაც უფრო მეტი ბავშვია ოჯახში, მით უფრო მაღალია იმის ალბათობა, რომ ქალს საკმარისად არ ეძინება.
ორმაგი დატვირთვა
ოჯახი, ყოფა-ცხოვრება, სამუშაო, პროფესია - ქალი უნდა იყოს დახელოვნებული ყველაფერში, რაც ეხება ყოველდღიური საქმიანობის ორგანიზებასა და განხორციელებას. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ორმაგი ან თუნდაც სამმაგი დატვირთვა აძნელებს ძილს გაზრდილი სტრესის გამო. დასაქმებული ქალები ოჯახებითა და შვილებით უფრო კმაყოფილნი არიან ძილით. კმაყოფილება კი იძლევა მშვიდი ძილის ეფექტს.
კლიმაქსი
მენოპაუზის დროს ქალის ცხოვრება განიცდის როგორც ბიოლოგიურ, ასევე ფსიქოლოგიურ ცვლილებებს, რაც უარყოფით გავლენას ახდენს ძილზე. ესტროგენი და პროგესტერონი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ძილისთვის(სიმშვიდისა და დასვენების ჰორმონი), რომელთა დონე მცირდება.
ჰორმონალური ცვლილებები იწყება ბოლო მენსტრუაციამდე შვიდიდან ათი წლით ადრე. მენოპაუზის დროს ამბობენ, რომ წელიწადზე მეტი გავიდა ბოლო მენსტრუაციის შემდეგ. წინა ფაზაში (ე.წ. პრემენოპაუზა), ქალების 42 პროცენტამდე უჩივის ძილის პრობლემების გაუარესებას. პოსტმენოპაუზის პერიოდში მათი წილი 60 პროცენტამდე იზრდება. პროგესტერონის დონის დაქვეითება, რომელიც ინარჩუნებს ქსოვილის ელასტიურობას, ხელს უწყობს ღამის ხვრინვას. ზედა სასუნთქი გზების ელასტიურობა მცირდება. ისინი იწყებენ ვიბრაციას ჩასუნთქული ჰაერის ნაკადში და ჩნდება ხვრინვა, რომელიც ხშირად შემაწუხებელია სხვებისთვის.
სიყვარული, ძილი და ერთად ცხოვრება
ქალების ძილის მოთხოვნილება უფრო მაღალია, ვიდრე მამაკაცების. ქალი, რომელიც არ იზიარებს საწოლს, უკეთესად სძინავს, ვიდრე დაქორწინებულს ან ურთიერთობაში. მამაკაცებისთვის ეს პირიქითაა. ძილის მხრივ, საქმეები არც თუ ისე კარგად გამოდის მამაკაცებსა და ქალებში, მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს მრავალი არგუმენტი ერთად ცხოვრების სასარგებლოდ: დაქორწინებული ადამიანები უფრო მეტხანს ცოცხლობენ, ვიდრე მათ, ვისაც ოჯახი არ ჰყავს. გარდა ამისა, მათ ნაკლები ჯანმრთელობის პრობლემები აქვთ.
მოდით შევხედოთ, როგორ მუშაობს ურთიერთობები. მიუხედავად იმისა, რომ მამაკაცებსა და ქალებს ყველაზე ხშირად ერთად ძილი სურთ, ობიექტური მეცნიერება საპირისპიროზე მეტყველებს. თუ ორივე სქესის ძილს შევაფასებთ, მაშინ მივხვდებით, რომ ამით მხოლოდ მამაკაცი სარგებლობს.
ძილი და სექსუალობა
საღამოს სექსი ხსნის სტრესს, ჰორმონ ოქსიტოცინის გამოყოფის სტიმულირებით, რაც იწვევს კმაყოფილების, სიმშვიდის განცდას და ბედნიერ ძილს განაპირობებს. ოქსიტოცინს აქვს სხვადასხვა ეფექტი: ის აძლიერებს კავშირს პარტნიორებს შორის, ქმნის ნდობას და იწვევს ისეთ გრძნობებს, როგორიცაა ბედნიერება და კმაყოფილება. გარდა ამისა, ამშვიდებს და ამცირებს წნევას. ყველაფერი ერთად ხელს უწყობს მოდუნებას. მაგრამ ის ასევე მუშაობს საპირისპიროდ: ჩვენი სექსუალური სურვილი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენი გვძინავს. მეორე მხრივ, ზედმეტი ძილი ზრდის სექსუალურ ლტოლვას 14 პროცენტით.