- რით შემიძლია დაგეხმაროთ? - ვკითხე მამაკაცს და შევათვალიერე.
- ჯერ ვერ დამეხმარები, სამუშაო საათები არ დაგმთავრებია.
- ბატონო? - მეგონა, სწორად ვერ გავიგე, რას მეუბნებოდა.
- ველოდები, როდის დაამთავრებ სამუშაოს, რომ სადილზე წავიდეთ.
გამეცინა. რაც აქ ვარ, რამდენიმემ უკვე სცადა გამომლაპარაკებოდა, განსაკუთრებით მაშინ, როცა სასტუმროში ვცხოვრობდი და უბრალო ტურისტი ვიყავი. ყველა ზრდილობიანად მოვიშორე. არ ვიყავი ფლირტაობის და მსუბუქი რომანების ხასიათზე. ეს ყმაწვილი მომეწონა. ადგილობრივს არ ჰგავდა, ისინი მუქი ფერის არიან, შერეული სისხლი აქვთ. ვინც კი ამ პატარა კუნძულს გადაუარა, ყველამ თავისი კვალი დატოვა, ინგლისელებით დაწყებული თურქებით და სირიელებით დამთავრებული. ქართველებსაც კი დაგვიტოვებია ჩვენი კვალი. იალიას დიდებული მონასტერი ახლაც თავს იწონებს კვიპროსში. საბერძნეთისკენ მიმავალ გზაზე, ქართველებს აქ შემოუვლიათ და თავიანთი ტაძარი დაუარსებიათ. ჩასვლიდან რამდენიმე დღეში ტაქსი დავიქირავე და მის სანახავად წავედი. რეალობამ მოლოდინს გადააჭარბა. კიდევ ბევრი სამუშაო აქვთ არქეოლოგებს. წარმომიდგენია, იმ გორის ქვეშ რამდენი საიდუმლო ინახება.
ჩემი სამუშაო დრო დამთავრდა. ჩანთა ავიღე და უცნობს გავუღიმე.
- კონსტანტინე, - გამეცნო ქერათმიანი და დაძარღვული ძლიერი ხელი გამომიწოდა. მეც ჩემი თხელი თითები შევაგებე.
- სოფია.
- აქეთ წამობრძანდით, ქალბატონო სოფია, გემრიელ „გიროზე“ გეპატიჟებით. მიირთმევთ?
- სიამოვნებით, - ვუპასუხე მეც და ხმის ამოუღებლად გავყევი გვერდით. მალევე ქოლგებთან გაჩერდა და ორი გირო შეუკვეთა. ხელით მანიშნა იქვე მდგარ მაგიდაზე და თვითონაც დაჯდა.
- რატომ დამპატიჟე? - საუბრის ინიციატივას ვიღებ ხელში.
- უცხოელი ხარ, ლამაზი და უკარება, დამაინტერესე.
მეღიმება.
- შენ რა იცი, რომ უკარება ვარ?
- აი, იქ ვმუშაობ - ხელი გაიშვირა ზღვისკენ. ვერაფერს ვხვდები, სანამ პატარა იახტას და მასზე მიბმულ წერტილივით პარაშუტს არ ვხედავ. - იქიდან გათვალიერებ. ბევრი ბიჭი ვმუშაობთ და რომ იცოდე, კაცები ბევრს ლაპარაკობენ. საიდან ხარ?
ძალიან მომხიბვლელი მამაკაცია და მის რუჯმოკიდებულ სახეზე თეთრი კბილები გონებას მიბინდავს. დაძარღვულ ხელებს და დაკუნთულ მკერდს ვათვალიერებ, რომელიც მიმზიდველად იწონებს თავს მაისურის ქვეშ.
- ინგლისელი ხარ? - ვეკითხები, რადგან ინგლისურად უაქცენტოდ საუბრობს.
- არა, ბულგარელი. - მპასუხობს ღიმილით.
გასაკვირი არაა, აქ იმდენი ბულგარელია, თვლა არ შეიძლება. ბოშებიც ბევრნი არიან ბულგარული პასპორტით, თუმცა მათი გარჩევა ადვილია ფერის, თვალების და კიდევ ბევრი რამით. ალბათ, ეს ნამდვილია. ჩვენი შეკვეთა მოდის და მეც მადიანად მივირთმევ. ჭამას არ მაწყვეტინებს.
- შენ საიდან ხარ? - მეკითხება კონსტანტინე, როცა ცოტა ამოვისუნთქე.
- ქართველი, - ვპასუხობ მეც, მაგრამ დიდი იმედი არ მაქვს, რომ მიხვდება ჩემს წარმომავლობას.
- ვიცი, პატარა, ლამაზი ქვეყანაა. თქვენ საბჭოთა კავშირში იყავით და მერე მიიღეთ დამოუკიდებლობა.
გული მწყდება, რომ მხოლოდ ამით გვიცნობენ და არა ჩვენი მრავალსაუკუნოვანი ისტორიით და ტრადიციით. თუმცა ამ ბიჭს რას ვერჩი, ჩვენი ბრალია, მსოფლიო რუკაზე რომ არ ვჩანვართ.
- რუსულად საუბრობ? - ინტერესდება ის.
- არა.
- რატომ? - უკვირს, თან ძალიან.
- იმიტომ, რომ არ მიყვარს ეგ ხალხი, არ გვიყვარს ქართველებს, - ვაკონკრეტებ ჩემს პასუხს, - მათ ჩვენ ორას წელზე მეტი წაგვართვეს და ახლაც ოკუპირებული აქვთ ჩემი ქვეყნის ნაწილი.
მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ქვეყნის, რასის, ორიენტაციის, რელიგიის და მსოფლმხედველობის მიმართ ძალიან ლოიალური ვარ, მაინც ძალიან პატრიოტი ვარ და ძარღვების დაჭიმვით ვიცავ ჩემს პატარა ქვეყანას.
- გასაგებია, - მიღიმის ბულგარელი. არც მათ ადგათ კარგი დღე რუსებისგან.
- პარაშუტით გიფრენია? - საუბრის თემას ცვლის კონსტანტინე. ჩემი თავგადასავლების მიუხედავად, ეს ჯერ არ გამიბედავს.
- არა, - მორცხვად ვუღიმი მე.
- ხვალ სამსახურის შემდეგ დაგელოდები. გავისეირნოთ და ნახავ, რა სიამოვნებაა. არ შეგეშინდეს, მეც შენთან ვიქნები.
- სიამოვნებით, - ვცქმუტავ ადგილზე. მორცხვი არასდროს ვყოფილვარ, მაგრამ ამ ბიჭთან სიტყვებს თავს ვერ ვუყრი. ეს მეორე პაემანზე მითანხმდება თუ მეჩვენება? დღევანდელიც პაემნად ჩავთვალო?
- სად ცხოვრობ? თუ სახლში მიდიხარ, გაგაცილებ, - მთავაზობს ჩემი ჯენტლმენი თანამგზავრი. დიდი შანსია, რომ მანქანით იქნება და ჩემს სახლამდე ფეხით აღმართის ავლა ფეხით არ მომიწევს.
- ხლორაკაში. იცი, სად არის? - მხარზე ვიგდებ ჩანთას და ტელეფონს ვიღებ. ამ ჩანთაში რა მიდევს ნეტავ ამდენი, ტყვიასავით არის.
- ვიცი, სტადიონთან ახლოს?
- გვერდით.
რამდენიმე ასეულ მეტრს ფეხით გავდივარ. სანაპიროსთან მდგარ ტოიოტაზე მანიშნებს. საშუალო დონის მანქანაა. მიუხედავად იმისა, რომ აქ მანქანები ძვირი არ ღირს, არც ხალხს უჭირს მისი შეძენა, მაინც ეკონომიურ და პატარა მანქანებს ანიჭებენ უპირატესობას.
სტადიონამდეც ჩუმად ვმგზავრობთ, მხოლოდ გადმოსვლისას მახსენებს, რომ ხვალაც დამელოდება, მემშვიდობება და მიდის.
ჩემი სახლი, სადაც კვიპროსში ვცხოვრობდი, ერთსაძინებლიანი, ლამაზი ბინა იყო მეორე სართულზე. სამი მხრიდან ზღვა ჩანდა. ასე რომ, თვალის გახელიდან დახუჭვამდე ზღვას ვუყურებდი წყნარს, აღელვებულს, მოწყენილს, მხიარულს. აპრილიდან ოქტომბრის ბოლომდე არ უწვიმია. ხალხი წუხდა, მე კი ეს სულ არ მანაღვლებდა. პირიქით, მიხაროდა კიდეც. ფეხით სიარული წვიმაში არ მხიბლავდა, არც ამდენად რომანტიკოსი ვარ.
ჩემ გვერდით ინგლისელი მოხუცი წყვილი ცხოვრობდა. მშურდა მათი, ძალიან მშურდა. ორივე ძლივს, ჯოხებით დადიოდა. ახალი გადასული ვიყავი მათ მეზობლად, ჩემი ბინის ღია კარებში ძლივს მოლასლასე ძაღლი რომ შემოვიდა. პატრონიც ძახილით მოჰყვა: “ჰენრი, ჰენრი“. გავუღიმე და მივესალმე. ზრდილობაა მეზობლის მისალმება. ამ ქვეყანაში ისედაც ყველა იღიმის.
- ახალი მეზობელი ხარ? - მკითხა კაცმა.
- დიახ, ახლა გადმოვედი. - ჩემი ერთი ჩემოდანი ჯერ ამოლაგებული არ მქონდა.
- მე თქვენ გვერდით ვცხოვრობ. ეს ჰენრია, - გამეცნო კაცი და ძაღლიც გამაცნო. ისე წამოვედი კვიპროსიდან, იმ კაცის სახელი დღესაც არ ვიცი, თუმცა ის კი გავიგე, რომ ჰენრი უკვე 14 წლის იყო და ერთ დღეს დავიტირე კიდეც.
ყოველ დილით ჩემი ინგლისელი მეზობელი კაცი გაზეთების საყიდლად მიდიოდა, მერე აივანზე ჯდებოდა და რძიან ჩაისთან ერთად კითხულობდა. ცოლი გვერდს უმშვენებდა, წიგნით ხელში. ალბათ განსხვავებული პოლიტიკურ-ეკონომიკური გემოვნება ჰქონდათ, ერთი გაზეთით, მეორე წიგნით ხელში რომ იჯდა. რომ არ ეჩხუბათ, სხვადასხვა რამით ირთობდნენ თავს. კვირაში ერთხელ მაღაზიაში დადიოდა ცოლ-ქმარი. ბევრჯერ შევსწრებივარ, როგორ ალაგებდნენ მანქანიდან ყუთებით ღვინოს, ენერგეტიკულ სასმელს, ყველს და ათასნაირ სასუსნავს, მაგრამ იშვიათად საჭმელს. სულ მაინტერესებდა, რას ჭამდნენ, მაგრამ ვერ გავიგე. იმხელა პენსია ჰქონდათ, სიბერეში თავს კვიპროსში ცხოვრების უფლებაც მისცეს და დასვენებისაც. მშურდა მათი, იმიტომ, რომ ქართველ პენსიონერს წარმოვიდგენდი პენსიით, რომელიც წამლებშიც არ ჰყოფნის.
ერთ დილას კარებზე კაკუნმა გამაღვიძა. ვისვენებდი და ძილი ყველაფერს მერჩივნა. თმაგაბურძგნული და ნახევრად დახუჭული თვალებით გავაღე კარები. ვხედავ, დგას ჩემი მეზობელი ინგლისელი ქალი, დასიებული თვალებით და ხელში ნამცხვრით. წამიერად გავიფიქრე, რომ ქმარი მოუკვდა, მაგრამ ნამცხვარი ვერ დავაკავშირე ვერაფერთან. თუმცა მაგათ რას გაუგებ.
- ჰენრი მოკვდა, - მითხრა და მუჭისხელა ცრემლები გადმოყარა. ნამცხვარი მომაწოდა და ერთი ბოთლი ღვინოც მოაყოლა, იქვე კუთხეში ჰქონდა დადგმული. ალბათ, დაკაკუნებისას ხელი გაითავისუფლა. რა უნდა მექნა. ვიზიარებ-მეთქი და ჩავეხუტე. საჩუქრები გამოვართვი და ორიოდე სიტყვა ვიკითხე დასაფლავების შესახებ. არა, მართლა მაინტერესებდა, ამ ორ მოხუცს, ფეხზე ძლივს რომ დადიოდნენ, რა უნდა ექნა მკვდარი ძაღლისთვის.
- ცხოველების სააგენტოს დავუკავშირდით, მოვლენ და წაიყვანენ, დაწვავენ და ფერფლს გამოგვატანენ, - მითხრა სლუკუნით ქალმა.
ამოვისუნთქე. ნამცხვარი დილის ყავაზე მივირთვი, ღვინით კი საღამოს ვთქვი შესანდობარი.
სამსახურის დასრულებას ათი წუთი აკლდა, კონსტანტინე რომ მოვიდა. ამჯერადაც იღიმებოდა და არაფერს ამბობდა. მისალმების შემდეგ ხმის ამოუღებლად მივედით იახტამდე. ზღვის სეზონი ძალას მაშინ იკრებდა და ბევრი ტურისტი არ ჰყავდათ. მოკლედ ამიხსნა პარაშუტის ინსტრუქცია. ჩამაცვა, თვითონაც გაემზადა და იახტაზე ამიყვანა.
ჰაერში აწევა არც ისე სასიამოვნო იყო, როგორც ველოდი. ვიფიქრე კიდეც, უკან ხომ არ დავბრუნდე-მეთქი, მაგრამ წინ თურმე რა მელოდა. ზევიდან დანახული უსასრულო ზღვა, ლურჯი და გამჭვირვალე. უძრავი. სანაპირო, სადაც ხალხი წერტილებივით მოჩანდა, საოცრება იყო. ბედნიერების და კმაყოფილების შეგრძნება მთელ სხეულს მოედო და ხმელეთზე დაბრუნება აღარ მინდოდა. ისეთი ბედნიერი ვიყავი, ვიღაცისთვის უნდა გამეზიარებინა. ჩემს სიტყვაძუნწ თანამგზავრს ხმელეთზე დაბრუნებისთანავე გადავეხვიე და ყველა ენაზე მადლობა ვუთხარი, რაც კი ვიცოდი. ის უბრალოდ იღიმოდა და ბედნიერი იყო ჩემი ემოციებით.
- სადილზე მე გეპატიჟები, - შევთავაზე, როგორც კი ოდნავ დავწყნარდი.
- თანახმა ვარ, - დამიქნია თავი და ჩანთის და ტელეფონის ძებნა დაიწყო.
- აქ ქართული რესტორანია, იქ ხომ არ წავიდეთ? - შევთავაზე თანამგზავრს. ნამყოფი არ ვიყავი, მაგრამ იმედი მქონდა, ისე ცუდი საჭმელი არ იქნებოდა, რომ ჩემს ბულგარელ სტუმარს არ მოსწონებოდა. ისიც არ მახსოვდა, ზუსტად სად იყო რესტორანი, მაგრამ ჩემი ალექსანდრე მაკედონელისადმი სიყვარულის გამო მისი ძეგლი ვიცოდი, სადაც იდგა და მის მიმდებარედ რესტორანს ადვილად მივაგენი. ხაჭაპური მთლად ისეთი არ იყო, როგორც ნამდვილი, იმერული ყველით გაკეთებული იწელება, მაგრამ ჩემმა სტუმარმა ორი ნაჭერი სულმოუთქმელად მიირთვა. აი, ხინკალი კი მართლა ხინკალი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ მე მისი დიდი მოყვარული არ ვარ, მეც კი ჩავიკვნიტე თითები. ჭაჭა სად გვქონდა, ამიტომ „ზივანიით“ დავკმაყოფილდით. მე არ ვჩუმდებოდი, ამდენ დაგროვილ ემოციას ერთბაშად ვუშვებდი და მხოლოდ იმაზე ვწუხდი, ჩემს მშობლიურ ენაზე რომ არ ვლაპარაკობდი, ყველაფერი უკეთესად რომ გადმომეცა.
გაგრძელება იქნება
ავტორი: სალომე ტაბატაძე